به گزارش همشهری، تحریم‌های آمریکا چند نقطه کلیدی شامل کاهش صادرات مواد خام، محدودیت در تجارت خارجی و نقل و انتقال پولی و ارزهای خارجی را هدف گرفته است. این محدودیت‌ها در بلندمدت به بسته‌تر شدن اقتصاد ایران منجر می‌شود و موجب خواهد شد ایران از بخشی از منافعی که می‌تواند از محل اقتصاد باز به‌دست بیاورد، محروم شود.
در چنین شرایطی از اول آبان که تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران اعمال شده حجم فروش نفت ایران کاهش یافته و برخی از شرکای خارجی شرقی و غربی از ایران خارج شده‌اند حتی شرکت‌های اروپایی فعال در بخش نفت و گاز و خودروسازی مانند پژو و توتال فرانسه که در طول ۱۰سال گذشته منافع زیادی از درآمد ایرانی‌ها کسب کرده‌اند هم از ایران خارج شده‌اند.
با این محدودیت‌ها شرکت‌های خودروساز به‌طور مستقیم تحت‌تأثیر این تحریم‌ها قرار گرفته‌اند و حتی تولید خودرو به پایین‌ترین سطح خود رسیده اما در مورد روند توسعه پروژه‌های حاضر در بخش نفت و گاز و همینطور بخش حمل‌ونقل و صادرات سایر کالاهای خام به جز نفت مانند میعانات گازی، پتروشیمی و معادن و فلزات بعد از اعمال تحریم‌ها اطلاعاتی در دست نیست اما برخی خبرها نشان می‌دهد اعمال این تحریم‌ها آثاری را در بخش کشتیرانی داشته و ممکن است به بروز محدودیت‌های تازه‌تری منجر شود.
حتی برخی گزارش‌ها در بخش صادرات برخی مواد خام ازجمله پتروشیمی نشان می‌دهد که صادرات این محصولات هم با محدودیت‌هایی مواجه شده است.
با این حال به‌طور دقیق نمی‌توان گفت از زمان اعمال تحریم‌ها تاکنون چه میزان از درآمدهای ایران کاهش یافته و این میزان درآمدها تا چه میزان در ماه‌های آینده تحت‌تأثیر تحریم‌ها قرار خواهند گرفت اما چالش‌های موجود در بودجه سال ۹۸نشان می‌دهد که محدودیت‌های بودجه در سال‌جاری بیش از آن چیزی خواهد بود که در سال‌های قبل بوده است.
به‌طوری که کسری بودجه دولت با وجود درآمد نفتی فراتر از انتظار دولت در ۷ماه سال ۱۳۹۷، به رقم بی‌سابقه ۳۹.۱ هزارمیلیارد تومان رسید. این رقم در نیمه اول امسال ۳۷.۲ هزارمیلیارد تومان بود که نشان‌دهنده رشد ۵ درصدی آن در مهرماه گذشته است. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد که کسری بودجه دولت در مقایسه با عملکرد ۷ماهه پارسال ۷۵درصد افزایش یافته است.
پیش از این بالاترین رقم کسری بودجه دولت متعلق به ۷ماه سال ۱۳۹۵ و به میزان ۲۴.۷هزارمیلیارد تومان بود. در همین حال، سیر نزولی قیمت جهانی نفت که از ۲ماه پیش آغاز شده، قیمت نفت سنگین ایران را به ۵۲ دلار کاهش داده که ۳دلار کمتر از پیش‌بینی قانون بودجه سال ۱۳۹۷ است. بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود کسری بودجه دولت در ماه‌های باقیمانده از سال‌جاری خورشیدی شتاب بیشتری بگیرد. حتی برخی پیش‌بینی می‌کنند مقدار کسری بودجه دولت در سال بعد به ۷۰هزار میلیارد تومان هم برسد.
با وجود این آثار هنوز خبری از ایجاد کانال مشترک مالی ایران و اروپا که گفته می‌شود می‌تواند بخشی از مشکلات نقل و انتقال‌های مالی ایران را مرتفع کند و در دریافت منابع مالی ایران اثر زیادی داشته باشد در دست نیست و در عین حال دولت هم هیچ برنامه مشخصی را برای دور زدن تحریم‌ها و کاهش آثار آن به‌طور عمومی اعلام نکرده است.
- نقطه مثبت داستان تحریم؛ کاهش نرخ ارز
با وجود آثار منفی تحریم‌ها علیه ایران برخی حوادث مثبت هم برای اقتصاد ایران اتفاق افتاده و عمده‌ترین آن کاهش قیمت ارز بعد از جهش‌های ناگهانی آن در ابتدای پاییز است؛ به‌طوری که قیمت هر دلار آمریکا که چهارم مهرماه و قبل از اعمال تحریم‌ها به ۱۹هزارو ۵۰۰تومان رسیده بود از آن تاریخ تاکنون ۵۰درصد تنزل کرده و اکنون به کمتر از ۱۰هزار تومان رسیده است. همزمان با این رویداد قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی هم از ۵میلیون و ۵۰۰هزار تومان به ۳میلیون تومان رسیده است.
با این حال درست از زمان کنترل نرخ ارز در مهرماه، کسری بودجه دولت هم ۵درصد بیشتر شده و این نشان می‌دهد که کنترل قیمت ارز هم آثار جانبی خود را دارد. در همین مدت ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس هم تحت‌تأثیر کاهش قیمت دلار با نزول بسیار سنگینی مواجه شده و در این مدت ۱۷۰هزار میلیارد تومان معادل ۱۷میلیارد دلار از ارزش سهام شرکت‌ها کاسته شده است.
نظر شما